Korzystne zmiany w prawie spadkowym i zachowku

Wczoraj, tj. 22 maja 2023 r. weszły w życie rewolucyjne zmiany w prawie spadkowym. Nowe przepisy dają możliwość obniżenia zachowku, rozłożenia go na raty oraz zrzeczenia się bez obawy, że takie działanie zostanie zakwestionowane przez sąd.

Pochodzące z 1964 r. przepisy o dziedziczeniu ustawowym i testamentowym, chociaż wielokrotnie zmieniane, to jednak nie pasowały do współczesnych realiów, szczególnie wtedy, gdy w grę wchodzą duże pieniądze. Pomimo wielu nowelizacji, kodeks cywilny w dalszym ciągu przewiduje zachowek dla pominiętych w testamencie spadkobierców który co do zasady wynosi połowę udziału spadkowego.

Do tej pory zachowek płatny był jednorazowo, co stawiało spadkobiercę przed koniecznością wypłaty jednorazowo dużych kwot, która nierzadko kończyła się zachwianiem sytuacji finansowej zobowiązanego do zapłaty. Dodatkowo, spadkobierca będzie mógł zażądać odroczenia terminu płatności, rozłożenia zachowku na raty na okres pięciu a w wyjątkowych sytuacjach nawet dziesięciu lat. W niektórych przypadkach będzie mógł również domagać się obniżenia jego wysokości. Finalnie jednak decyzja ta będzie należała do sądu, po uprzedniej ocenie sytuacji osobistej i majątkowej zarówno uprawnionego do zachowku jak i zobowiązanego do jego zapłaty. Wprowadzenie możliwości ratalnego spłacenia zachowku należy oceniać pozytywnie, bowiem w znakomitej większości wypłata tego świadczenia przekraczała możliwości zobowiązanego.

Zauważyć należy, że nowelizacja wprowadziła też ustawową możliwość zrzeczenia się prawa do zachowku, dotąd bowiem nie było jednoznacznie wskazane to, czy dopuszczalna jest umowa o zrzeczenie się prawa do niego. Sąd Najwyższy w uchwale z 17 marca 2017 r. sygn. III CZP 110/16 dopuszczał taką możliwość, jednak nie eliminowało to zmienności orzecznictwa.

Zmiany dotyczące zachowku wynikają bezpośrednio z nowych przepisów wprowadzających fundację rodzinną. Jej celem jest zapewnienie skutecznej sukcesji rodzinnych firm, co w następstwie pozwoli na skuteczne budowanie wielopokoleniowych marek i utrzymywanie kapitału w jednych rękach. Dotychczas archaiczne przepisy o zachowku po zmianach dostosowują go do współczesnych realiów umożliwiając zobowiązanemu pozyskanie środków na spłatę bez konieczności szybkiego wyzbywania się odziedziczonego majątku lub zaciągania kredytu.

"Adwokat nie jest od tego, żeby klienta osądzać. Naszym zadaniem jest mu pomagać"

e-mail:  

kornel.opiela@gmail.com

Krasne 165

36-007 Krasne